OS MAIOS:
Chega o mes de maio! Imos coñecer algo máis desta festa popular de orixes ancestrais...
.jpg)
A festa dos Maios, tamén coñecida simplemente como os Maio adóitase celebrar o 1 de maio, se ben en Ourense faise tradicionalmente o día 3. Tiña antigamente connotacións rituais totémicas á divindade primaveral ou das árbores, que se foron perdendo co paso do tempo. A celebración das festas de maio é común en moitos países de Europa, onde existen variantes similares da mesma festividade.
As orixes da festa remóntanse ás antigas civilizacións prerromanas, como a celta. A festividade celta de Beltane marcaba o inicio do verán pastoral cando os rabaños de gando eran levados cara aos pastos de verán e as terras de pasto das montañas. Unha das principais actividades da festividade consistía en acender fachos nas montañas e outeiros con rituais e significados políticos. A tradición estivo presente en Roma, entre o culto a multitude de deuses. Finalmente, o cristianismo asimilou estas festas pagás e moitas delas pasaron a ser festas en honra á Virxe María.
2.- En que consiste.
:quality(70)/cloudfront-eu-central-1.images.arcpublishing.com/prisaradio/2WMZLNAFWFP45HHHHVWFNIPHHQ.jpg)
A festa consiste en realizar diversas representacións ao redor dunha árbore ou escultura, chamada "maio". Grupos de xente cantan coplas populares (que tamén reciben a denominación de "Maios" ), ás veces dialogadas, mentres camiñan arredor da escultura, acompañados da percusión de dous paus. Era habitual pedir aos asistentes un aguinaldo que, por Lugo e Ourense, adoitaba consistir nunha presada de castañas maiolas (castañas secas), noces ou abelás, substituído hoxe por diñeiro.
É costume facer competicións, premiando as mellores esculturas e as
mellores cantigas. Esta celebración ten sona en lugares coma Vilagarcía de
Arousa, Pontevedra, Ourense ou Redondela.
3.- Tipoloxía:
As figuras que protagonizaban a festa, Os Maios, permiten clasificalos en:
- Maios
figurados: unha figura en forma de cono -modelo máis tradicional- ou de calquera outra
forma (maios artísticos). Dentro deste grupo incluiríase a árbore de maio.
Están formados por unha armazón ou esqueleto de paus ou táboas de forma
cónica ou piramidal, recuberto de tea metálica ou arpillera, que se cobre de
mofo, fiúncho ou herba. A armazón constrúese sobre unha plataforma que, a modo
de padiola, permitía transporta-lo maio polas rúas do lugar.
Sobre esta estrutura debúxanse distintos motivos con flores, follas, fiúncho, fentos, bugallos, froitos ou mesmo ovos, como materiais máis habituais. O cumio remátase (coróase) cunha cruz. Hoxe, a imaxinación popular tamén constrúe maios coas figuras máis variadas: pontes, hórreos, cruceiros, casas, animais, figuras humanas etc. En localidades costeiras, como Marín, fanse tamén con forma de barco.
*Probablemente estea relacionado con estas festas da árbore o costume de
colocar pólas de xesta (tamén chamada, por esta razón, maios) nas portas
da casa e da corte, nas ventás, carros, leiras e barcas, e actualmente nos
coches, na tarde-noite do último día de abril, para que o mes de maio protexa
a casa, a xente que vive nela e as súas propiedades. Outros etnógrafos
relacionan isto co ritual de alumea-las leiras na noite do 30 ou 29 de abril,
coa fin de protexer os campos e comezar maio libres de calquera mal.
- Maios humanos: unha persoa -neno ou
adulto- cuberto de pólas, follas, flores etc.
4. – Cantigas e coplas:
4.1.TIPOS DE CANTIGAS:
Había dous tipos de cantigas para cantar ó redor dos maios:
a) Composicións
tradicionais, que se aprenden e repiten ano tras ano. Son raras (só sobreviven
en Portomarín e Lourenzá).
b) Textos que se escribían para cada ano (máis habituais), recollendo feitos actuais e, cada vez máis, críticas políticas, como esta que lle dedicaron ó gobernador civil de Pontevedra en 1923:
Nin é alto, nin é
baixo,
nin é malo, nin é bo,
parece un reló parado
dentro da Deputación.
4.2. CARACTERÍSTICAS
DAS COPLAS:
- As coplas dos Maios,
son composicións poéticas con estrofas de 4 versos de 6 sílabas nas que riman
os versos pares.
-
Pódense cantar a capella - Por unha ou varias voces ou acompañadas de
diversos instrumentos (como paus).
- Teñen ritmo
cuaternario (compás de 4/4).
Levántate Maio
que tanto durmiches,
Pasou o inverno
e non o sentiches!
4.3. EXEMPLOS:
-
COPLAS QUE PEDÍAN LICENCIA PARA CANTAR O MAIO:
A canta-lo Maio
señores acá
vimos
e para cantalo
licencia pedimos
-
COPLAS PARA PEDIR CASTAÑAS, NOCES, MAIOLAS...:
Tire castañas
señora Manuela,
tire castañas
que as trae na
barrela.
Tire castañas
señor Antón,
tire castañas
que as ten no
balcón
Non demore
moito
da hucha do pan,
bote
maiolas
señor capitán.
Diñeiro vimos
pedir
desde abril,
castañas vimos
buscar
desde nadal”
“ Bote maiolas
o seu donativo;
si non ten
maiolas
hai noces ou
figos
-
COPLAS QUE AMOSABAN OS ROUBOS QUE REALIZABA O MAIO:
Aí vén o maio,
por enriba da
silveiras,
aí vén o maio
de roubar ás
costureiras.
Aí vén o
maio
por enriba dos
tellados
Para facer este maio
tivemos que ir
mangar
fiuncho e mailas
flores
para podelo
adubiar
O maíño maio
é moi pillabán,
quere que lle déan
os cartos na man.
Para facer éste maio
tivemos que ir a roubar
flores e fiuncho
á horta de don Blás.
Veu don Blás
cunha escopeta,
pegounos un tiro,
furounos a chaqueta.
Logo fumos
á de Corbatilla,
veu detrás de nós
cunha zapatilla.
- CANTIGAS PROPICIATORIAS PARA A COLLEITA (NA DERRADEIRA NOITE DE ABRIL, CON FACHOS):
Lume, lume
Ve o pan
Deus che dea moito
gran,
Cada gran coma un
bogallo
Cada pan como un
carballo.
Lume e pan
Lume e pan
Cada espiga
Seu bo pan
-
COPLAS AMOROSAS:
Coas estreliñas do ceo
téñote de comparare
e coas frores de maio
cando están a brotare
-
COPLAS DE DESPEDIDA:
polo maio mal
cantado,
que comeu caldo
de uvas
e quedou
acatarrado
5. Fontes:
https://gl.wikipedia.org/wiki/Festa_dos_maios
https://galiciaencantada.com/archivos/docs/CICLO%20DO%20MAIO.%20PROVINCIA%20DE%20LUGO.pdf
Comentarios
Publicar un comentario